Op een omgekeerde mand

Jeroen Bosch, 1491–1498

Aanbidding der koningen, 1491–1498
Museo Nacional del Prado, Madrid, Spanje; onderdeel van het Bronchorst-Bosschuyse triptiek; olieverf op hout

Jeroen Bosch (Den Bosch (?), circa 1450 – Den Bosch, begraven 9 augustus 1516): Jheronimus Bosch werd postuum ook Jeroen of Hiëronymus Bosch genoemd, maar heette eigenlijk Jheronimus van Aken.

Jozef zit op een omgekeerde mand luiers te drogen bij een vuurtje. De voorstelling is te zien op de achtergrond van het linkerpaneel.

Het hele drieluik toont het bezoek van de Drie Koningen aan het kindje Jezus. Hiermee wordt uitgelegd dat de belangrijkste vertegenwoordigers van het wereldlijke leven hun meerdere erkennen in Christus. Elementen uit het Bijbelverhaal zijn ook weergegeven, zoals de herders bij de stal, de stad Jeruzalem op de achtergrond en de ster bovenaan die de koningen de weg wijst.

Links en rechts zitten de opdrachtgever Peter Scheyfve en zijn vrouw Agnes de Gramme, geflankeerd door hun naamheiligen Petrus met de sleutels en Agnes met het lam.

Op de buitenzijde van het altaar is de Gregoriusmis afgebeeld. Paus Gregorius zit in gebed en vraagt God om te verschijnen als bewijs dat tijdens de Mis het brood en de wijn worden tot lichaam en bloed van Christus. Om de verschenen Christus heen is het lijdensverhaal afgebeeld.

De opdrachtgever Peter Scheyfve was driemaal getrouwd. Zijn tweede vrouw is hier afgebeeld, waardoor het mogelijk is dit drieluik te dateren in de jaren van dat huwelijk: 1491–1498.


Jozef doet het huishouden: Het motief van de huishoudelijke Jozef in oude kunst.

Laatste wijziging: 28 januari 2023, om 23.03 uur. Actieve bestanddelen: xhtml en css.